Twoja znajoma schudła na popularnej diecie, a tobie nie udaje się to nawet jeśli bardziej ograniczysz jedzenie? A może są produkty, po których nie czujesz się najlepiej? I mimo, dobrych wyników badań Ty wciąż nie tolerujesz pieczywa? Ratunku należy szukać w nutrigenomice. Nauce przyszłości, dzięki której w oparciu o nasz genom perfekcyjnie dopasujemy dietę do naszego organizmu.
Może ta wiadomość Cię zaskoczy, ale obecnie nadmiar żywności lub jej fatalna jakość częściej zabijają niż brak pożywienia. Zwłaszcza w krajach rozwiniętych, gdzie choroby dietozależne (do ich powstania przyczynia się głównie niewłaściwe odżywienie) zbierają coraz większe żniwo. Do chorób zależnych od diety zaliczamy otyłość, cukrzycę, nadciśnienie tętnicze oraz niektóre rodzaje nowotworów. Wszystkie z nich są główną przyczyną pogorszenia się stanu zdrowia i śmiertelności wśród Polaków. Dlatego naukowcy, lekarze i dietetycy głowią się jak zatrzymać ten niewykorzystany trend i zapobiec chorobom, zanim rozwiną się ich pierwsze objawy. Znamy zalecenia o właściwym żywieniu i codziennej dawce ruchu. Ale czy to wystarczające wytyczne? Eksperci idą o krok dalej i chcąc polepszyć stan naszego zdrowia zaglądają wgłąb organizmu. Tam natykają się na ludzki materiał genetyczny.
Szczypta genetyki
Materiał genetyczny nosi w sobie każdy z nas. To istna biblioteka wszelkich informacji o organizmie. Nazywa się ona genomem. W każdej komórce ciała człowieka (wyjątek stanowią komórki rozrodcze: jajeczka i 
plemniki) znajduje się 46 chromosomów. Każdy z nich jest upakowaną nicią DNA. To skręcona niczym wstążka drabinka, której szczeble tworzą nukleotydy - podstawowa jednostka budująca DNA. Wyróżnia się ich cztery rodzaje, w zależności od zasady je tworzącej. Kolejność ułożenia tych nukleotydów w nici określa dany gen. A gen to podstawowa jednostka dziedziczenia informacji. Ciąg nukleotydów w genach przepisywany jest na nić RNA, na podstawie której organizm produkuje specyficzny produkt, np. białko potrzebne do budowy enzymu. Dzięki temu powstaje finalny produkt, pełniący określoną, niezwykle ważną funkcję w naszym organizmie. Ten skomplikowany proces nazywa się ekspresją genów.
Materiał genetyczny jest zróżnicowany. Człowiek ma charakterystyczny dla niego genotyp (zestaw wszystkich genów). Genotyp determinuje nasz fenotyp, czyli zestaw widocznych cech, takich jak kolor skóry czy oczu. W 99 proc. nasz genotyp jest identyczny jak u innych osobników. Każdego z nas wyróżnia 0,1 proc. I ta właśnie odmienność jest podstawa nutrigenomiki.
Geny warunkują niemal wszystko: od płci, poprzez odporność na choroby, ale także tendencję do ich występowania. Dziś już wiadomo, że niektórzy z nas mają przysłowiowo „zapisane w genach” np. wyższe stężenia cholesterolu we krwi. Obecnie walczymy z nimi jedną i tą samą dietą, która u większości badanych przynosi podobne, oczekiwany rezultaty w postaci zmniejszenia niebezpiecznie wysokich stężeń cholesterolu całkowitego, złego, czyli frakcji LDL oraz trójglicerydów. Jednak skuteczność uniwersalnej diety (np. śródziemnomorskiej) nigdy nie osiąga 100 proc. Dlaczego? Właśnie z uwagi na odmienność genową. Każdy z nas inaczej zareaguje na identyczny sposób żywienia. Jednej dieta pomoże, inna nie uzyska żadnej poprawy. I tu wkracza nutrigenomika, czyli nauka o wpływie żywności i jej poszczególnych składników na regulację ekspresji genów. To one warunkują zdrowie lub chorobę.
Nutrigenomiki, czyli świadome odżywanie genów
Dzisiaj znamy już wiele bioaktywnych składników żywności funkcjonalnej (wpływającej na stan zdrowia), które oddziałują na aktywność materiału genetycznego organizmu. Nutrigenomika ma na celu ustalenie 
schematu działania żywności na poszczególny organizm i ustalenie czy konkretny składnik jest zalecany czy też nie. Naukowcy wykorzystując dziedziny takie jak genetyka, żywienie molekularne, biologia molekularna, farmakogenomika, medycyna molekularna i bioinformatyka, pracują nad zwiększeniem profilaktyki chorób oraz nad oznaczaniem biomarkerów wskazujących na stan przedchorobowy. Być może w przyszłości każdy z nas będzie miał indywidualnie dobraną dietę czy terapię (bo leki także różnie na nas wpływają) dopasowaną do potrzeb organizmu, która zapewni nam długowieczność? W kilku miejscach na świecie (specjalistyczne placówki i laboratoria) możemy poznać, co skrywają nasze geny. Jednak do ustalenia, co szkodzi, a co służy każdemu z osobna jeszcze daleka droga.
